AAN DE WAL

December 2007, door Mevr. Snip-Douwma

Het moet eind 1927, begin 1928 zijn geweest dat het echtpaar - tot vreugde van Annie - zich vestigde aan de wal, in een huis aan de Warmoesstraat. In 1928 werd daar het eerste kind geboren, en inderdaad weer een Petrus (Piet) Douwma (op 27 november 1928), de broer van mevrouw Snip.
Waarom Piet de brui gaf aan zijn werk als zetschipper is niet bekend. Eenmaal aan de wal neemt hij diverse baantjes aan, hij is een manusje-van-alles maar herhaaldelijk duikt de baan van 'grondwerker' en 'dokwerker' op.
Voor Petrus Douwma veranderde er heel veel toen hij met zijn vrouw aan de wal ging wonen. Schipper is en was een heel individualistisch beroep waarbij je vooral contact had met elkaar en aan elkaar het 'nieuws' doorgaf. Aan de wal waren er andere sociale kaders; Piet is onder de mensen en trekt onder meer op met de broers van zijn vrouw die van gelijke leeftijd zijn. En er zal ongetwijfeld wel kattenkwaad zijn uitgehaald door de mannen die in de leeftijd waren van circa 25 jaar.

Uit verhalen weet mevrouw Snip dat het bepaald geen luxe was in de Warmoesstraat. In het huis waar haar vader en moeder woonden, waren veel Chinezen gehuisvest. Haar peetvader was een Chinees. Van hem weet mevrouw Snip zich niets te herinneren. Later is haar verteld dat na haar geboorte haar Chinese peetoom langs is geweest in de Distelvoorstraat om een cadeau bestaande uit een boterhambordje met kop en schotel te brengen.

In de woning in de Warmoesstraat zaten veel kakkerlakken. Op een dag verzamelde vader Douwma er een aantal in een luciferdoosje dat hij mee nam naar het gemeentelijk woningbedrijf, waarschijnlijk gevestigd aan het Rokin. Daar maakte hij het doosje open waarop enige paniek onder ambtenaren ontstond. Het heeft kennelijk geholpen bij de toewijzing van een luxere en nettere woning aan de Distelvoorstraat 24 in Amsterdam-Noord.

Disteldorp anno 1992 (foto uit 'Disteldorp, eene voorziening in den nood'). >>> klik hier voor vergroting

Op het moment van de verhuizing was moeder Douwma in verwachting van haar dochter, thans mevrouw Snip. Het was een - naar huidige maatstaven gemeten - kleine woning met op de begane grond een woonkamer van circa 4 x 4 meter, een keuken van 3 x 1.58 meter en een berghok. Op de eerste etage twee kamers van elk circa 3 x 2.5 meter en een zolder van 1.80 x 5 meter waar ook de trap op uit kwam. Overigens bestaat de woning nog steeds, is aangepast aan de moderne eisen van deze tijd, en ziet de woning er van buiten nog net zo uit als voor de oorlog (maar is de straat geasfalteerd, terwijl er vroeger klinkers lagen). Aan het einde van dat jaar - op 15 december 1930 - werd dochter Anna Maria Douwma (mevrouw Snip) geboren.

De crisisjaren waren voor veel mensen een moeilijke tijd. Maar Piet Douwma en zijn gezin sloegen zich er goed door heen. Piet verrichte wat los werk aan de kade, hij scharrelde van alles bij elkaar. Volgens mevouw Snip stond haar vader genoteerd als grondwerker, maar verrichte hij allerlei ander werk. En later kreeg hij steun en dat betekende dat hij twee keer per dag moest stempelen, 's morgens en 's middags. Wie niet kwam opdagen, kreeg geen geld meer. Dat twee maal daags stempelen was om het zo moeilijk mogelijk te maken dat steuntrekkers zwart konden bij klussen.

DISTELBUURT, nieuwbouw in Noord 1918

Kleine huisjes met rode daken, groene tuintjes er voor en binnentuinen. Het klinkt mooi, maar in feite was de Distelbuurt toch maar een soort 'noodwijk', die ingeklemd ligt tussen de Van der Pekbuurt, het Mosplein en het Johan van Hasseltkanaal. De wijk is tot stand gekomen in de Eerste Wereldoorlog. Het ging slecht met de economie en er was geen particulier geld voor de woningbouw. De rente was hoog en er was grote schaarste aan bouwmaterialen, terwijl de woningnood steeg. Uiteindelijk werden door de politiek toch de nodige fondsen bijeengebracht om de 224 semi-permanente woningen en houten noodwoningen te bouwen op een stuk grond dat eigenlijk was bedoeld voor industrie. Om het nijpende tekort aan woningen aan te pakken werd zelfs een nieuwe wet aangenomen: de Noodwoningwet. Deze wet regelde een Rijksbijdrage van 90 procent in de stichtingskosten van de woning, onder voorwaarde dat een watercloset wordt aangebracht!

Veel kinderen bijeen op het Distelplein bij het Bevrijdingsfeest in 1945 (foto uit 'Disteldorp, eene voorziening in den nood'). >>> klik hier voor vergroting

De wijk zou verdwijnen, zodra de ergste woningnood weer gelenigd zou zijn. De schatting was dat de huizen maximaal 15 jaar zouden blijven staan. De panden werden in recordtijd - zes maanden - uit de grond gestampt. Dat gebeurde in Distelbuurt grotendeels in 1918. De stenen huizen staan er nog (2007), de noodwoningen werden wel geruimd en kwamen in Drenthe terecht. Bij de keuze van de straatnamen in de Distelbuurt vindt de gemeenteraad het niet nodig daaraan veel aandacht te besteden, want de wijk zal toch spoedig verdwenen zijn. Vandaar dat alle straatnamen in Distelbuurt veel op elkaar lijken en soms ook tot verwarring leiden: Distelkade, Lange Distelstraat, Distelkruisstraat, 1ste en 2de Disteldwarsstraat, Distelvoorstraat, Distelachterstraat, Kromme Distelstraat, Korte Distelstraat, Distelweg. En de Distelbuurt werd in de loop der jaren een wijk waar communisten, katholieken, christenen, neutralen naast elkaar leefden. Overigens stond de combinatie van woningen en binnentuinen (en wijkvoorzieningen) min of meer model voor het tuindorp Oostzaan dat tussen 1920 en 1923 werd gebouwd.

(Bron: 'Disteldorp, Eene voorziening in den nood', een uitgave van Woningbedrijf Noordwest, mei 1992)