PIET DOUWMA, geboorte

December 2007, door Mevr. Snip-Douwma

Piet Douwma werd op 27 juli 1903 geboren als oudste kind uit het huwelijk van Petrus Douwma en Caroline van Geene. Zijn vader en moeder waren bij zijn geboorte nog heel jong. Het was een 'verplicht' huwelijk, want moeder was reeds zwanger. De zoon kreeg de naam van zijn vader Piet, een naam die door de hele geschiedenis van de familie terugkeert. Ook de zoon van mevrouw Snip-Douwma werd naar de voorvaderen vernoemd.

Piet Douwma werd geboren in Amsterdam, zeer waarschijnlijk op het schip Caroline, vernoemd de zijn moeder. Volgens mevrouw Snip stonden de grootouders, evenals hun ouders, geregistreerd in Zaandam, de thuishaven van het schip. Als er offici‘le papieren moesten worden verkregen dan moest de familie Douwma zich altijd tot de gemeente Zaandam wenden. Piet kreeg twee zusjes: Caroline (geboren in 1908 en genoemd naar haar moeder) en Petronella (geboren circa 1905).

Caroline kwam op dramatische wijze om het leven in 1925. Zij reed mee in het trammetje van Amsterdam naar Edam en stond vanaf het balkonnetje naar haar broer Piet te zwaaien die aan de overkant van het kanaal fietste. Zij leunde waarschijnlijk iets te ver voorover en viel over de ketting in de berm van de spoorlijn. Ze was vrijwel op slag dood, waarschijnlijk door acute hartstilstand. Haar grootvader is er volgens mevrouw Snip nooit echt overheen gekomen dat zijn jongste dochter overleed. Zijn andere dochter Petronella is 91 jaar geworden en overleed circa 1995.

DOUWMA'S, schippers

De Douwma's waren generaties achtereen schipper. Het was binnen de traditie van de familie dan ook niet onlogisch dat Piet Douwma het beroep van zijn vader koos. Hij had weinig tot geen scholing. Als schipperskind ging hij wel naar school. In elke grotere stad waar ze langer dan een dag lagen ging Piet naar de schippersschool. Vaak lag het schip afgemeerd elders afgemeerd en was er dus geen onderwijs. Piet Douwma ontpopte zich al vroeg tot een kwajongen, een bengel die gepast en ongepast grappen uithaalde. Hij had in zijn jonge jaren een hond aan boord die als Piet naar school ging hem volgde. Piet kon niet lezen en schrijven. Hij leed aan dyslectie, kon dus moeilijk woorden lezen en schrijven. Een kwaal overigens die in die jaren niet als zodanig bekend was en een kwaal die ook in latere generaties terugkeert.

Dat Piet het niet goed deed op school, was eigenlijk geen groot probleem. Zijn vader had ook nooit school gehad, dus die zal er zich niet al teveel zorgen over heben gemaakt. Bovendien was er altijd voldoende werk op het schip, met name in het voorjaar en de zomer als het geld moest worden verdiend. Vanaf een jaar of 8 draaide Piet Douwma mee op het schip van zijn vader en moeder. Uit verhalen weet mevrouw Snip dat hij rond die leeftijd al kruiwagens met zand en grind volschepte, een zware klus voor zo'n jonge knaap die daardoor heel veel kracht ontwikkelde, want hij werd er wel hel sterk door. Laden gebeurde vaak bij de Hembrug in Zaandam. Maar de familie had ook veel werk tijdens de drooglegging van de Wieringermeer in de jaren dertig. Vele scheepslading grond en zand hebben de Douwma's daar geladen. Zo deed Piet ervaring op op het schip van zijn vader, een zeilschip overigens waarin later een motor werd geplaatst.

PIET DOUWMA x ANNA CHRISTINA OTTO

Hij leerde zijn vrouw kennen op een schip van de de Alkmaarsche Pakket Maatschappij, waarop ook pleziervaart mogelijk was. De boot pendelde tussen Amsterdam en Alkmaar. Anna Christina Otto (roepnaam Annie, geboren 20 juni 1907 in Amsterdam) verdiende daar wat bij (samen met haar broer) door de verkoop van versnaperingen aan passagiers. Piet Douwma was vrijwel meteen verkocht. Zijn ouders waren er niet erg blij mee, want het was een meisje van de wal... En daar houden schippers in beginsel niet van, immers: andere gewoontes, andere ritmes. Ze deden alles om te voorkomen dat de relatie tussen de twee werd voortgezet. De dag dat Piet aankondigde zijn vriendin te gaan bezoeken, demonteerden zij zijn fiets. Het stuur werd er af gehaald, evenals het zadel, maar Piet slaagde er in toch op die gemankeerde fiets naar zijn vriendin aan de andere kant van Amsterdam te fietsen. Ja, het kwam ook tot een huwelijk.

Piet had zich inmiddels ontwikkeld tot schipper. In tegenstelling tot zijn vader was hij geen eigenaar, maar 'zetschipper', iemand die het schip huurde. Zijn vrouw Annie was bepaald geen held. Ze hield eigenlijk helemaal niet van dat leven en werken op het water, was er zelfs bang voor uitgevallen. Met name als de schepen leeg terug moesten van bijvoorbeeld Wieringen naar het overslagstation in Zaandam voeren vader en zoon vaak om het snelst. Dat ervaarde Annie altijd als een hachelijke avontuur. Want wie het eerste terug was in Zaandam, werd het eerste geladen. En dan kon het met een beetje wind flink spoken aan boord. De zeilschepen maakten soms flink slagzij en dat kon Annie niet erg waarderen.