Deze geschiedenis is opgetekend om recht te doen aan P. Douwma en zijn 44 lotgenoten over wie om onverklaarbare redenen gezwegen wordt.
A.M. Snip-Douwma


Dit is het verhaal van Piet Douwma en
zijn vrouw Annie Douwma-Otto


Een verhaal over experimentele vergassing, onderduikers, inval door de Landwacht, illegaal stencilen van De Waarheid en de moord op Nathan F. Israël, verzettsstrijder die in de woning van de familie Douwma in Amsterdam-Noord werd doodgeschoten door Jan Robertson, de secretaris van Rost van Tonningen.

De lijst van de 45 Nederlandse mannen uit Neuengamme die in Bernburg in 1942 op alfabetische volgorde om het leven werden gebracht.


  • 05-06-1942,
    J.J. Abrahamson, geboren 23-07-1892 te Arnhem
  • 05-06-1942,
    G.C.H. Arkenbout, geboren 15-08-1899 te Amsterdam
  • 09-06-1942,
    W. Barriel, geboren 12-12-1910
  • 09-06-1942,
    K.F. Beck, geboren 20-11-1898 te Delft
  • 10-06-1942,
    J.G. van den Berg, geboren 10-10-1898 te Amsterdam
  • 10-06-1942,
    I. Bloemkoper, geboren 20-06-1913 te Den Haag
  • 10-06-1942,
    L. Bolkenbaas, geboren 06-05-1904 te Rotterdam
  • 10-06-1942,
    J.F. van Bommel, geboren 24-07-1894 te Den Haag
  • 10-06-1942,
    J. Bood, geboren 11-05-1894 te Oudkarspel
  • 11-06-1942,
    A.J. Brinks, geboren 10-09-1908 te Deventer
  • 11-06-1942,
    G. de Bruin, geboren 04-08-1912 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    A. van Dijk, geboren 29-06-1915 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    H. Dijkstra, geboren 01-09-1887 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    P. Douwma, geboren 27-07-1903 te Amsterdam
  • 15-06-1942,
    G. Fraterman, geboren 11-10-1887 te Hardenberg
  • 15-06-1942,
    G.W. Frederiks, geboren 08-05-1896 te Heino
  • 18-06-1942,
    E. Hillel van Hertzfeld, geboren 09-01-1916 te Rotterdam
  • 18-06-1942,
    C.J. Hoogendijk, geboren 21-11-1884 te Hellevoetsluit
  • 18-06-1942,
    A.C. de Jonge, geboren 26-11-1918 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    T.J. Jansz, geboren 13-04-1905 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    A. Knies, geboren 20-11-1916 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    G.P.C. Lagerwaard, geboren 18-08-1887 te Zwolle
  • 22-06-1942,
    L. Kraft, geboren 06-02-1902 te Maastricht
  • 23-06-1942,
    H.W. van Lierop, geboren 04-01-1903 te Helmond
  • 23-06-1942,
    H. van Maanen, geboren 07-01-1882 te Laag Nieuwkoop
  • 23-06-1942,
    J.E. Meijer, geboren 11-08-1883 te Assen
  • 23-06-1942,
    H.J. Mooseker, geboren 24-08-1919 t Amsterdam
  • 24-06-1942,
    N.J.T. van Nunen, geboren 07-04-1886
  • 25-06-1942,
    F.H. Petersen, geboren 07-03-1899 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    M. Polak, geboren 08-03-1904 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    L. Reens, geboren 24-11-1909 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    J. Rijnders, geboren 20-10-1899 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    W. van Roeden, geboren 29-04-1899 te Oudehorne
  • 25-06-1942,
    M. Roodveldt, geboren 27-10-1899 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    A. Roodveldt, geboren 18-11-1914 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    F.J. Smit, geboren 16-03-1914 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    J.G. Snijdoodt, geboren 23-09-1909 te Den Haag
  • 01-07-1942,
    H. Sterner, geboren 22-09-1889 te Zuidland
  • 01-07-1942,
    H. Strijker, geboren 25-10-1908 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    A. Roodveldt, geboren 11-06-1905 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    F.J.A. Vaars, geboren 13-04-1908 te Haarlem
  • 02-07-1942,
    I. Vaz Dias, geboren 19-06-1900 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    H. Visscher, geboren 20-06-1913 te Enschede
  • 02-07-1942,
    W. de Vries, geboren 03-10-1887 te Culemborg
  • 02-07-1942,
    J. Worms, geboren 12-08-1898 te Amsterdam

PIET DOUWMA, geboorte

December 2007, door Mevr. Snip-Douwma

Piet Douwma werd op 27 juli 1903 geboren als oudste kind uit het huwelijk van Petrus Douwma en Caroline van Geene. Zijn vader en moeder waren bij zijn geboorte nog heel jong. Het was een 'verplicht' huwelijk, want moeder was reeds zwanger. De zoon kreeg de naam van zijn vader Piet, een naam die door de hele geschiedenis van de familie terugkeert. Ook de zoon van mevrouw Snip-Douwma werd naar de voorvaderen vernoemd.

Piet Douwma werd geboren in Amsterdam, zeer waarschijnlijk op het schip Caroline, vernoemd de zijn moeder. Volgens mevrouw Snip stonden de grootouders, evenals hun ouders, geregistreerd in Zaandam, de thuishaven van het schip. Als er offici‘le papieren moesten worden verkregen dan moest de familie Douwma zich altijd tot de gemeente Zaandam wenden. Piet kreeg twee zusjes: Caroline (geboren in 1908 en genoemd naar haar moeder) en Petronella (geboren circa 1905).

Caroline kwam op dramatische wijze om het leven in 1925. Zij reed mee in het trammetje van Amsterdam naar Edam en stond vanaf het balkonnetje naar haar broer Piet te zwaaien die aan de overkant van het kanaal fietste. Zij leunde waarschijnlijk iets te ver voorover en viel over de ketting in de berm van de spoorlijn. Ze was vrijwel op slag dood, waarschijnlijk door acute hartstilstand. Haar grootvader is er volgens mevrouw Snip nooit echt overheen gekomen dat zijn jongste dochter overleed. Zijn andere dochter Petronella is 91 jaar geworden en overleed circa 1995.

Familie douwma op de Boot

DOUWMA'S, schippers


De Douwma's waren generaties achtereen schipper. Het was binnen de traditie van de familie dan ook niet onlogisch dat Piet Douwma het beroep van zijn vader koos. Hij had weinig tot geen scholing. Als schipperskind ging hij wel naar school. In elke grotere stad waar ze langer dan een dag lagen ging Piet naar de schippersschool. Vaak lag het schip afgemeerd elders afgemeerd en was er dus geen onderwijs. Piet Douwma ontpopte zich al vroeg tot een kwajongen, een bengel die gepast en ongepast grappen uithaalde. Hij had in zijn jonge jaren een hond aan boord die als Piet naar school ging hem volgde. Piet kon niet lezen en schrijven. Hij leed aan dyslectie, kon dus moeilijk woorden lezen en schrijven. Een kwaal overigens die in die jaren niet als zodanig bekend was en een kwaal die ook in latere generaties terugkeert.

Dat Piet het niet goed deed op school, was eigenlijk geen groot probleem. Zijn vader had ook nooit school gehad, dus die zal er zich niet al teveel zorgen over heben gemaakt. Bovendien was er altijd voldoende werk op het schip, met name in het voorjaar en de zomer als het geld moest worden verdiend. Vanaf een jaar of 8 draaide Piet Douwma mee op het schip van zijn vader en moeder. Uit verhalen weet mevrouw Snip dat hij rond die leeftijd al kruiwagens met zand en grind volschepte, een zware klus voor zo'n jonge knaap die daardoor heel veel kracht ontwikkelde, want hij werd er wel hel sterk door. Laden gebeurde vaak bij de Hembrug in Zaandam. Maar de familie had ook veel werk tijdens de drooglegging van de Wieringermeer in de jaren dertig. Vele scheepslading grond en zand hebben de Douwma's daar geladen. Zo deed Piet ervaring op op het schip van zijn vader, een zeilschip overigens waarin later een motor werd geplaatst.


PIET DOUWMA x ANNA CHRISTINA OTTO


Hij leerde zijn vrouw kennen op een schip van de de Alkmaarsche Pakket Maatschappij, waarop ook pleziervaart mogelijk was. De boot pendelde tussen Amsterdam en Alkmaar. Anna Christina Otto (roepnaam Annie, geboren 20 juni 1907 in Amsterdam) verdiende daar wat bij (samen met haar broer) door de verkoop van versnaperingen aan passagiers. Piet Douwma was vrijwel meteen verkocht. Zijn ouders waren er niet erg blij mee, want het was een meisje van de wal... En daar houden schippers in beginsel niet van, immers: andere gewoontes, andere ritmes. Ze deden alles om te voorkomen dat de relatie tussen de twee werd voortgezet. De dag dat Piet aankondigde zijn vriendin te gaan bezoeken, demonteerden zij zijn fiets. Het stuur werd er af gehaald, evenals het zadel, maar Piet slaagde er in toch op die gemankeerde fiets naar zijn vriendin aan de andere kant van Amsterdam te fietsen. Ja, het kwam ook tot een huwelijk.

Piet had zich inmiddels ontwikkeld tot schipper. In tegenstelling tot zijn vader was hij geen eigenaar, maar 'zetschipper', iemand die het schip huurde. Zijn vrouw Annie was bepaald geen held. Ze hield eigenlijk helemaal niet van dat leven en werken op het water, was er zelfs bang voor uitgevallen. Met name als de schepen leeg terug moesten van bijvoorbeeld Wieringen naar het overslagstation in Zaandam voeren vader en zoon vaak om het snelst. Dat ervaarde Annie altijd als een hachelijke avontuur. Want wie het eerste terug was in Zaandam, werd het eerste geladen. En dan kon het met een beetje wind flink spoken aan boord. De zeilschepen maakten soms flink slagzij en dat kon Annie niet erg waarderen.