Deze geschiedenis is opgetekend om recht te doen aan P. Douwma en zijn 44 lotgenoten over wie om onverklaarbare redenen gezwegen wordt.
A.M. Snip-Douwma


Dit is het verhaal van Piet Douwma en
zijn vrouw Annie Douwma-Otto


Een verhaal over experimentele vergassing, onderduikers, inval door de Landwacht, illegaal stencilen van De Waarheid en de moord op Nathan F. Israël, verzettsstrijder die in de woning van de familie Douwma in Amsterdam-Noord werd doodgeschoten door Jan Robertson, de secretaris van Rost van Tonningen.

De lijst van de 45 Nederlandse mannen uit Neuengamme die in Bernburg in 1942 op alfabetische volgorde om het leven werden gebracht.


  • 05-06-1942,
    J.J. Abrahamson, geboren 23-07-1892 te Arnhem
  • 05-06-1942,
    G.C.H. Arkenbout, geboren 15-08-1899 te Amsterdam
  • 09-06-1942,
    W. Barriel, geboren 12-12-1910
  • 09-06-1942,
    K.F. Beck, geboren 20-11-1898 te Delft
  • 10-06-1942,
    J.G. van den Berg, geboren 10-10-1898 te Amsterdam
  • 10-06-1942,
    I. Bloemkoper, geboren 20-06-1913 te Den Haag
  • 10-06-1942,
    L. Bolkenbaas, geboren 06-05-1904 te Rotterdam
  • 10-06-1942,
    J.F. van Bommel, geboren 24-07-1894 te Den Haag
  • 10-06-1942,
    J. Bood, geboren 11-05-1894 te Oudkarspel
  • 11-06-1942,
    A.J. Brinks, geboren 10-09-1908 te Deventer
  • 11-06-1942,
    G. de Bruin, geboren 04-08-1912 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    A. van Dijk, geboren 29-06-1915 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    H. Dijkstra, geboren 01-09-1887 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    P. Douwma, geboren 27-07-1903 te Amsterdam
  • 15-06-1942,
    G. Fraterman, geboren 11-10-1887 te Hardenberg
  • 15-06-1942,
    G.W. Frederiks, geboren 08-05-1896 te Heino
  • 18-06-1942,
    E. Hillel van Hertzfeld, geboren 09-01-1916 te Rotterdam
  • 18-06-1942,
    C.J. Hoogendijk, geboren 21-11-1884 te Hellevoetsluit
  • 18-06-1942,
    A.C. de Jonge, geboren 26-11-1918 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    T.J. Jansz, geboren 13-04-1905 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    A. Knies, geboren 20-11-1916 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    G.P.C. Lagerwaard, geboren 18-08-1887 te Zwolle
  • 22-06-1942,
    L. Kraft, geboren 06-02-1902 te Maastricht
  • 23-06-1942,
    H.W. van Lierop, geboren 04-01-1903 te Helmond
  • 23-06-1942,
    H. van Maanen, geboren 07-01-1882 te Laag Nieuwkoop
  • 23-06-1942,
    J.E. Meijer, geboren 11-08-1883 te Assen
  • 23-06-1942,
    H.J. Mooseker, geboren 24-08-1919 t Amsterdam
  • 24-06-1942,
    N.J.T. van Nunen, geboren 07-04-1886
  • 25-06-1942,
    F.H. Petersen, geboren 07-03-1899 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    M. Polak, geboren 08-03-1904 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    L. Reens, geboren 24-11-1909 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    J. Rijnders, geboren 20-10-1899 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    W. van Roeden, geboren 29-04-1899 te Oudehorne
  • 25-06-1942,
    M. Roodveldt, geboren 27-10-1899 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    A. Roodveldt, geboren 18-11-1914 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    F.J. Smit, geboren 16-03-1914 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    J.G. Snijdoodt, geboren 23-09-1909 te Den Haag
  • 01-07-1942,
    H. Sterner, geboren 22-09-1889 te Zuidland
  • 01-07-1942,
    H. Strijker, geboren 25-10-1908 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    A. Roodveldt, geboren 11-06-1905 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    F.J.A. Vaars, geboren 13-04-1908 te Haarlem
  • 02-07-1942,
    I. Vaz Dias, geboren 19-06-1900 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    H. Visscher, geboren 20-06-1913 te Enschede
  • 02-07-1942,
    W. de Vries, geboren 03-10-1887 te Culemborg
  • 02-07-1942,
    J. Worms, geboren 12-08-1898 te Amsterdam

OVERLIJDENSBERICHT (Neuengamme)

December 2007, door Mevr. Snip-Douwma

Het Rode Kruis verschafte informatie in 1946 voor de Burgerlijke Stand in Amsterdam omtrent het overlijden van Petrus Douwma. Daarin volgt het Rode Kruis precies het bericht van de Duitse kampleiding uit Neuengamme in 1942 dat Petrus Douwma aan longtuberculose was overleden. Een leugen om te camoufleren dat hij in Bernburg was vergast.

>>> klik hier voor vergroting

De vrouw van Petrus Douwma kreeg een aantal maanden na het overlijden een 'Sterburkunde' (bewijs van overlijden), gedateerd 14 augustus 1942. Er staat in vermeld dat Petrus Douwma op 12 juni 1942 in Neuengamme is overleden aan longtuberculose. Een bericht dat na de oorlog (25 juni 1946) door het Rode Kruis in een 'kennisgeving van overlijden' aan de burgerlijke stand van Amsterdam van Amsterdam wordt bevestigd. Het is letterlijk overgeschreven uit het overlijdensregister in Hamburg die de informatie natuurlijk had gekregen van Neuengamme. Niets over experimenten, geen enkele verwijzing naar Bernburg. Dat zo weinig bekend is over vermoorde concentratiekampgevangenen in Bernburg geldt overigens niet alleen voor de 45 Nederlandse slachtoffers. Van vrijwel alle gevangenen die vanuit concentratiekampen naar Bernburg (en andere moordklinieken) zijn getransporteerd is weinig meer terug gevonden. De moordklinieken waren vaak twee bedrijven in een. Voor de systematische moord op gevangenen in Bernburg werd de administratieve afwikkeling verricht via het concentratiekamp van waaruit de gevangene afkomstig was. Die meldde de nabestaanden dat hun familielid aan een bepaalde ziekte was overleden, want dat wekte minder achterdocht en dus kwamen er ook minder vragen.

Bij haar bezoek in 2005 aan Neuengamme ontdekte mevrouw Snip-Douwma tot haar grote schrik dat haar vader in Bernburg was vergast en niet aan longtuberculose in Neuengamme was overleden. Ze maakte deze foto van het intranet van Neuengamme, verbaasd ook dat de informatie daar zo voor het oprapen lag maar dat er in Nederland niets van bekend is.

klik hier voor vergroting
Veel van de administraties van concentratiekampen zijn verloren gegaan. Die werden soms vernietigd, soms uit 'veiligheid' door de Duitsers zelf. Dan konden ze er ook niet meer mee lastig gevallen worden. Maar rond de bevrijding uit de kampen vaak ook door gevangenen zelf en door geallieerden. Voor Bernburg speelde ook nog mee dat het was gelegen in wat na de oorlog (communistische DDR, Deutsch Demokratische Republik) Oost-Duitsland was gaan heten, onder controle van de Russen. Als er al informatie was over de systematische moord op concentratiekampbewoners of informatie over een plek waar de stoffelijke resten zijn gebleven, is die achter het IJzeren Gordijn verloren gegaan. Hoewel Amerikanen daarom wel hebben verzocht, besloten de Russen in 1946 niet mee te werken aan inzage in eventuele administratie en aan het aanhouden van verantwoordelijke personen. Geplande processen werden geschrapt en zo zijn bijna alle daders de dans ontsprongen.


De overlijdensakte van Petrus Douwma in Neuengamme, waarin staat vermeld dat hij aan longtuberculose is overleden.

>>> klik hier voor vergroting
Ook in 1994 bevestigt het Rode Kruis dat Petrus Douwma in Neuengamme is overleden.

>>> klik hier voor vergroting