'LUXE' in de crisisjaren

December 2007, door Mevr. Snip-Douwma

Het gezin Douwma is de crisisjaren redelijk goed door gekomen. Ook de familie Douwma kreeg kledingpakketten voor schoolgaande kinderen van werkloze ouders. Maar dochter mevrouw Snip moest er niks van hebben. Die pakketten gingen direct door naar de familie De Lange, een gezin met 15 kinderen. Veel kinderen waren in die jaren ook herkenbare aan de 'schoolkleding', want die was voor iedereen hetzelfde: een katoenen onderhemd, een geribbelde borstrok, een geruit jurkje en zwarte kniekousen met een rood teenstukje. Dat weigerde mevrouw Snip te dragen. Terugkijkend op de tijd, vindt mevrouw Snip dat ze eigenlijk een verwend nest was. Ze kon trouwens makkelijk weigeren die kleding dragen, want haar moeder maakte voor haar andere kleding. Die was zeer behendig in handwerken. Van huis uit was ze goed in haken en breien en ze volgde later in de jaren dertig een naaicursus. Het gezin zag er dus goed gekleed uit, zodat de buurt zich soms afvroeg waar ze het allemaal van deden.

Hoewel vader Piet dus steuntrekker was, moet hij bij herhaling toch klusjes hebben gehad om het gezin extra te kunnen ondersteunen. Bovendien was Piet voor zichzelf niet veeleisend. Hij kreeg een dubbeltje zakgeld in de week en daar kocht hij meestal nog zaken voor voor zijn gezin. Hij bezocht meestal laat de zaterdagavondmarkt op het Mosveld om tegen de laagste prijs de laatste handel van marktkooplieden af te nemen. Vader Douwma kwam geregeld thuis met snoep of sinaasappels, zelfs met bloemen als dat er van af kon. En als hij terug kwam, de kinderen waren dan al in de tobbe geweest, dan werd de krant uitgespreid op tafel en werden er gezamenlijk pinda's gedopt en snoep gegeten, als dat er tenminste was. De radio ging aan en er werd geluisterd naar Peter Pech.




Piet Douwma was een handige jongen. Hij kon redelijk timmeren en kon goed fietsen in elkaar sleutelen. Als hij een oud frame op de kop had getikt, verzamelde hij geleidelijk de losse onderdelen er bij totdat het rijwiel compleet was. Bij de familie Douwma had iedereen dan ook een fiets, hoewel moeder Douwma na een grap van haar man nooit meer zelfstandig heeft gefietst. Toen moeder Douwma ooit haar fietskunsten moest vertonen, kwam echtgenoot Piet bij wijze van grap met twee dikke kussens naar buiten met de opmerking dat ze die maar om haar lichaam moest binden voor het geval ze zou gaan vallen. Moeder Douwma was kennelijk zo beledigd dat ze nooit meer op de fiets stapte. Dat incident leidde er overigens wel toe dat er uiteindelijk een tandem kwam, zodat moeder als 'bijrijder' toch altijd mee kon. Overigens was Annie Douwma een mooie vrouw. Toen zij na de oorlog met haar zoon een ijsje ging kopen en betaalde, reageerde de ijscoman met: 'Je laat je vriendin toch niet betalen!'

Het EHBO-diploma van moeder Douwma, behaald in april 1939. >>> klik hier voor vergroting

Het gezin Douwma had er veel voordeel van dat moeder zo goed kon naaien Van oude kleding wist moeder altijd iets moois te maken. Ze had daarvoor een naaicursus gevolgd bij het Meeuwennest (Federatie voor de Volksontwikkeling). Zij behaalde ook het EHBO-diploma dat is afgegeven op 14 april 1939. Mevrouw Snip herinnert zich dat haar moeder erg handig was in het maken van kleren. Tweedehands kleding werd uitgetornd, gekeerd en er werd weer wat nieuws van gemaakt, bijvoorbeeld een overjas voor de kinderen. En dat ging toch allemaal een beetje uit de losse pols. Er waren geen naaitekeningen. Voor een kledingsstuk voor haar zelf spreidde moeder Douwma het stuk stof uit op de grond, ging er op liggen en tekende met krijt de vorm uit. Zij was zeker ook zuinig met de centen die door Piet werden binnen gebracht. Ze bakte bijvoorbeeld zelf brood. Dat ging nog op een petroleumstelletje, maar het was wel het lekkerste brood dat dochter mevrouw Snip ooit heeft gegeten.

Soms waren er van die onverwachte meevallers...
In de jaren dertig brandde een filiaal van V&D aan de Haarlemmerstraat in Amsterdam uit. Voor een paar centen kocht moeder Douwma een flinke lading stoffen. Veel geruite stof overigens, waarvan voor de dochter onder meer een plooijurk werd gemaakt. Alleen schoenen waren moeilijk te krijgen. En die waren in die jaren allemaal nog van leer natuurlijk. Vader Piet kon schoenen wel repararen, maar in de loop van de jaren dertig ontstond toch een gebrek aan goed schoeisel. Schoenen waren voor steuntrekkers niet anders te verkrijgen dan dat ze er zegels voor spaarden. Piets ouders brachten een soort rubberen, lage en elastische schoentjes mee die ze hadden gekocht toen ze met hun schip in Luik (Belgi‘) waren. Maar eigenlijk vond moeder Douwma het helemaal niks, want de voeten gingen er wel erg in zweten.

KAMPEREN met de familie

Bijzonder voor die tweede helft van jaren dertig was dat het gezin soms ging kamperen. Geen hele weken achtereen, maar het gezin bleef soms wel ergens een nachtje over. Vader Douwma had een tent van zwaar doek, die nog met houten haringen in de grond werd bevestigd. En zo ging het bijvoorbeeld naar Schevingen en Edam. Vader, moeder en dochter op de tandem en de tent achterop de verlengde bagagedrager van de fiets van zoon Piet. En aldus uitgerust ging het gezin Douwma een of twee dagen op pad.

Trouwens, als het maar even kon ging alles op en met de fiets, bijna tot het je neus uitkwam, herinnert mevrouw Snip zich. Hoewel nog steuntrekker, had Piet Douwma een zwart klusje in Haarlem, waar hij waarschijnlijk ging helpen bij het laden dan wel lossen van het schip van zijn vader, dat geregeld in het Spaarne lag. Het hele gezin ging dan op de fiets, over de Haarlemmerweg, naar Haarlem. Marietje (mevrouw Snip) achterop bij haar vader en moeder op de tandem en Pietje op zijn eigen fiets er naast. Vader - altijd in voor een wedstrijdje - fietste om het hardst met medefietsers die op weg waren naar Amsterdam. En Piet junior moest dat maar bij zien te houden. Hij werd dat zo zat dat hij op een gegeven moment van zijn fiets stapte en die neergooide. Dat was in de buurt van een mooie speeltuin aan de Haarlemmerweg. Daar kregen ze toen een ijsje van hun ouders om de sfeer weer een beetje goed te maken.

De hobby van Piet Douwma was schaatsen. Hij sleep zelf zijn schaatsen en hield ze goed in het vet tot de winter ijs bracht. Ze werden bewaard in de schaatskist, waarin ook een blikken trommel werd bewaard waarin vader wat geld bewaarde voor het onderhoud van zijn schaatsen. Moeder hield helemaal niet van schaatsen. Ze maakte zich altijd zorgen over de kinderen als die op de kleine vijver in het Florapark aan het schaatsen waren. Vader schaatste altijd op de grote vijver.