Deze geschiedenis is opgetekend om recht te doen aan P. Douwma en zijn 44 lotgenoten over wie om onverklaarbare redenen gezwegen wordt.
A.M. Snip-Douwma


Dit is het verhaal van Piet Douwma en
zijn vrouw Annie Douwma-Otto


Een verhaal over experimentele vergassing, onderduikers, inval door de Landwacht, illegaal stencilen van De Waarheid en de moord op Nathan F. Israël, verzettsstrijder die in de woning van de familie Douwma in Amsterdam-Noord werd doodgeschoten door Jan Robertson, de secretaris van Rost van Tonningen.

De lijst van de 45 Nederlandse mannen uit Neuengamme die in Bernburg in 1942 op alfabetische volgorde om het leven werden gebracht.


  • 05-06-1942,
    J.J. Abrahamson, geboren 23-07-1892 te Arnhem
  • 05-06-1942,
    G.C.H. Arkenbout, geboren 15-08-1899 te Amsterdam
  • 09-06-1942,
    W. Barriel, geboren 12-12-1910
  • 09-06-1942,
    K.F. Beck, geboren 20-11-1898 te Delft
  • 10-06-1942,
    J.G. van den Berg, geboren 10-10-1898 te Amsterdam
  • 10-06-1942,
    I. Bloemkoper, geboren 20-06-1913 te Den Haag
  • 10-06-1942,
    L. Bolkenbaas, geboren 06-05-1904 te Rotterdam
  • 10-06-1942,
    J.F. van Bommel, geboren 24-07-1894 te Den Haag
  • 10-06-1942,
    J. Bood, geboren 11-05-1894 te Oudkarspel
  • 11-06-1942,
    A.J. Brinks, geboren 10-09-1908 te Deventer
  • 11-06-1942,
    G. de Bruin, geboren 04-08-1912 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    A. van Dijk, geboren 29-06-1915 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    H. Dijkstra, geboren 01-09-1887 te Amsterdam
  • 12-06-1942,
    P. Douwma, geboren 27-07-1903 te Amsterdam
  • 15-06-1942,
    G. Fraterman, geboren 11-10-1887 te Hardenberg
  • 15-06-1942,
    G.W. Frederiks, geboren 08-05-1896 te Heino
  • 18-06-1942,
    E. Hillel van Hertzfeld, geboren 09-01-1916 te Rotterdam
  • 18-06-1942,
    C.J. Hoogendijk, geboren 21-11-1884 te Hellevoetsluit
  • 18-06-1942,
    A.C. de Jonge, geboren 26-11-1918 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    T.J. Jansz, geboren 13-04-1905 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    A. Knies, geboren 20-11-1916 te Amsterdam
  • 19-06-1942,
    G.P.C. Lagerwaard, geboren 18-08-1887 te Zwolle
  • 22-06-1942,
    L. Kraft, geboren 06-02-1902 te Maastricht
  • 23-06-1942,
    H.W. van Lierop, geboren 04-01-1903 te Helmond
  • 23-06-1942,
    H. van Maanen, geboren 07-01-1882 te Laag Nieuwkoop
  • 23-06-1942,
    J.E. Meijer, geboren 11-08-1883 te Assen
  • 23-06-1942,
    H.J. Mooseker, geboren 24-08-1919 t Amsterdam
  • 24-06-1942,
    N.J.T. van Nunen, geboren 07-04-1886
  • 25-06-1942,
    F.H. Petersen, geboren 07-03-1899 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    M. Polak, geboren 08-03-1904 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    L. Reens, geboren 24-11-1909 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    J. Rijnders, geboren 20-10-1899 te Amsterdam
  • 25-06-1942,
    W. van Roeden, geboren 29-04-1899 te Oudehorne
  • 25-06-1942,
    M. Roodveldt, geboren 27-10-1899 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    A. Roodveldt, geboren 18-11-1914 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    F.J. Smit, geboren 16-03-1914 te Amsterdam
  • 01-07-1942,
    J.G. Snijdoodt, geboren 23-09-1909 te Den Haag
  • 01-07-1942,
    H. Sterner, geboren 22-09-1889 te Zuidland
  • 01-07-1942,
    H. Strijker, geboren 25-10-1908 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    A. Roodveldt, geboren 11-06-1905 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    F.J.A. Vaars, geboren 13-04-1908 te Haarlem
  • 02-07-1942,
    I. Vaz Dias, geboren 19-06-1900 te Amsterdam
  • 02-07-1942,
    H. Visscher, geboren 20-06-1913 te Enschede
  • 02-07-1942,
    W. de Vries, geboren 03-10-1887 te Culemborg
  • 02-07-1942,
    J. Worms, geboren 12-08-1898 te Amsterdam

KAMP AMERSFOORT

December 2007, door Mevr. Snip-Douwma

In een brief van Piet Douwma, gedateerd '5 October 1941' en door een collega-gevangene geschreven vanuit het 'Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort', reageert hij op een brief van zijn vrouw die had gevraagd om een verklaring omtrent de fiets van Piet die nog steeds op het politiebureau in Amsterdam stond. In deze brief bevestigt Piet dat hij een verklaring heeft opgestuurd 'in de hoop dat je die ook hebt ontvangen'. Die verklaring is nodig om de fiets weer op te kunnen halen. 'Als je de fiets haalt moet kleine Piet maar meegaan, daar hij vaders fiets wel kan. Hij staat weliswaar op slot, maar je moet maar zien hoe hij thuis komt.'



Piet vervolgt in die brief van 5 oktober 1941 dat 'hij het gelukkig naar omstandigheden heel goed maakt, en dat mag je tot troost strekken. Natuurlijk hoop ik spoedig weer in jullie midden te zijn, dan is alles weer goed he? Ik hoop dat jullie het allen goed maken, en vraag jullie vooral de moed niet te verliezen, daar alles wel spoedig in orde zal zijn. Bedenk dat maar lieve vrouw en kinderen.' Piet Douwma laat in die brief blijken dat hij er maar weinig van begrijpt dat hij is aangehouden, hoewel natuurlijk niemand in gecontroleerde brieven door het kamp Amersfoort eventuele 'misstappen' zou erkennen: 'Laat Vader naar den Haag schrijven naar de Sichterheits Polizei, Binnenhof, en eens informeren waarom ik eigenlijk gearresteerd ben. Want tot op heden weet ik het zelf niet. Misschien dat Vader daar iets te weten kan komen, want mijns inziens kan het toch niet zo zijn omdat ik van 1936-1937 lid van de Communistische Partij ben geweest, temeer daar ik overigens nooit met politie of justitie in aanraking ben geweest. Ik hoop dat Vader resultaten krijgt. Baat het niet schaden doet het zeker niet'.

Brief van Petrus Douwma, geschreven door een mede-gevangene, uit het kamp Amersfoort aan zijn familie.

>>> klik hier voor vergroting
Hij besluit de brief met: 'Ik hoop vervolgens dat de kinderen lief voor je zijn, en ga nu besluiten maar niet alvorens jullie in gedachte van harte te hebben gekust, hetwelk ik in deze doet, jullie liefhebbende man en Vader Piet'.

De brief is gecontroleerd door 'Kontrolle des Blockfuhrers', de handtekening is onleesbaar. Als toelichting op het voorgedrukte briefpapier van het kamp Amersfoort staat: 'Auszug aus der Lagerordenung' (vertaald: Uittreksel uit het kampregelement). Der Empfang von Paketen ist verboten. Geldsendungen bis zur Hohe von monatlich fl 20,- sinds erlaubt. Anfragen an die Kommandantur des Lagers sind zwecklos und werden nicht beantwortet. Der Lagercommandant. (Vertaald: De ontvangst van pakketten is verboden. Het ontvangen (sturen) van geld tot een bedrag van maximaal 20 gulden per maand is toegestaan. Correspondentie met het kampcommando is zinloos en wordt niet beantwoord).

Voorts staat vermeld dat het om 'Schutzhaftling P. Douwma' gaat van 'Block II, No.: 179). Als alle andere brieven van Piet is ook deze geschreven door een medegevangene

Hoewel verboden, weet de familie Douwma, meerdere keren voedselpakketten naar kamp Amersfoort te smokkelen. Piet Douwma - welbespraakt - had in 'Amersfoort' kennelijk aan iemand van buiten het kamp verteld omtrent zijn familie. Deze man, die betrokken was bij bouwactiviteiten in het Kamp Amersfoort kwam op een dag naar Zaandam. Hij drentelde wat zoekend en onzeker over de steiger, op een manier die de familie Douwma (opa en oma) deed besluiten te vragen wat die jonge, blonde man daar deed. Het contact was aarzelend, voorzichtig, een gesprek van aftasten. Hij meldde dat hij in Amersfoort contact had gehad met Piet Douwma en dat die de groeten deed. Het was in augustus want het was Zaanse kermis. De familie ging niet heel serieus in op het contact, op haar hoede voor eventuele spionnen en verraders. Pas later, toen de betreffende man opnieuw in Zaandam kwam met een door Piet Douwma gemaakt schilderijtje waarin was gekerfd 'Voor jou Annie,' groeide er vertrouwen. In ieder geval een of twee keer heeft de familie een voedselpakket meegegeven, waarin een keer ook paling zat, met deze man.

Later hoorde de familie Douwma dat een aantal mensen in Amersfoort was opgepakt omdat zij gevangenen hand- en spandiensten hadden bewezen. Zij moesten met kaalgeschoren kop door Amersfoort lopen. Het is niet bekend of de ingenieur daar ook bij zat. Er is nooit meer contact geweest.