BVD-DOSSIER + VRAAGTEKENS

December 2007, door Mevr. Snip-Douwma

Het is niet uit te sluiten dat bijvoorbeeld de Binnenlandse Veiligheids Dienst (BVD) op de hoogte was van illegale activiteiten in het kader van De Rode Hulp en dat daar dossier van werd gehouden. Wellicht dat ook van eerdere, meer politieke acties (Februaristaking?) waaraan Piet heeft deelgenomen door de BVD aantekeningen zijn gemaakt in zijn dossier. Mogelijk is de hulp die de familie Douwma aan buitenlanders bood ook verraden. Mevrouw Snip herinnert zich dat een Amsterdamse vrouw die hielp bij het werk van De Rode Hulp later in een Duits politiekostuum op het politiebureau in Amsterdam werkte.
Wellicht dat hierin de verklaring schuilt dat Piet Douwma al vroeg in de Tweede Wereldoorlog (17 juli 1941) is aangehouden en uiteindelijk naar het concentratiekamp Neuengamme is afgevoerd.

Pas in de nacht van 15 op 16 augustus 1944 - ruim vier jaar na het begin van de oorlog - deed de Landwacht een inval in de woning aan de Distelvoorstraat 24 op verdenking van aanwezigheid van Communistische drukwerken. Hoe de Landwachters wisten dat er iets loos was in de Distelvoorstraat? Dat is nooit helemaal duidelijk geworden. Er zou bij de politie een anoniem telefoontje zijn binnen gekomen dat op dit adres zwarte handel zou plaatshebben, maar of dit de ware toedracht is geweest is nooit opgehelderd (Bron: Noord in de oorlog).

De inval had plaats onder leiding van Jan Robertson, indertijd directeur-secretaris van Rost van Tonningen van De Nederlandsche Bank. Robertson zou later voor de rechtbank verklaren dat hij als 'gast was meegegaan met de Landwacht om ervaring op te doen'.

Een aanwijzing dat er 'ergens' een dossier moet zijn is het feit dat de man van mevrouw Snip tijdens een sollicitatie in 1954 bij de gemeente Alkmaar in verband met een antecedentenonderzoek werd geconfronteerd met het 'communist zijn' van zijn schoonvader. Overigens heeft de BVD in 2007 het bestaan van dossier schriftelijk ontkend.

DE WAARHEID

Het eerste nummer werd op 23 november 1940 en het tweede op 7 december 1940. Het stond er ook boven: 'Verschijnt onregelmatig'. Het werd mede gestencild in Amsterdam-Noord (en misschien wel door Piet verspreid), in een lagere frequentie overigens dan later in de oorlog. De Waarheid bereikte in later jaren soms (landelijke) oplagen van 100.000 stuks en werd op meer plaatsen gestencild. De Waarheid was heel sterk gedecentraliseerd. Het hoofdblad was een betrekkelijk klein kaderblad dat weer bron was voor vele tientallen uitgaven overal in het land, soms onder de kop De Waarheid, soms met een andere titel. Na juli 1943 verschijnen alle uitgaven onder de uniforme titel De Waarheid.

In Amsterdam waren er zeven of acht stencilposten voor de CPN-krant, waarvan een sedert 1942 in Noord in de Distelvoorstraat 24 (de woning van de familie Douwma). Van circa midden 1942 tot augustus 1944 gebeurde dat onder de leiding van Henk van der Zande (Ome Henk), de schuilnaam van Nathan Frederik (roepnaam Frits) Israel. De Waarheid profiteerde van de landelijke illegale organisatie die de communisten al vroeg in de oorlog hadden opgebouwd. Die organisatie was zeer hecht door de decentrale opbouw, gecombineerd met een sterkte leiding en een vanouds stevige onderlinge loyaliteit van communisten. (Bron: Partij in Verzet, CPN in de Tweede Wereldoorlog, Pegasus, Amsterdam 1986).

Petrus Douwma staat bijgeschreven op de Erelijst van de Gevallenen. >>> klik hier voor vergroting

EERBETOON AAN PIET DOUWMA: BRIEF VAN WILHELMINA, ERELIJST DER GEVALLENEN

De brief van Wilhelmina van 6 november 1946 waarin zij haar medeleven betuigt aan de nabestaanden van Petrus Douwma. >>> klik hier voor vergroting

Vlak na de oorlog kreeg moeder Annie Douwma - inmiddels verhuisd naar een etagewoning aan de Azaleastraat 7 eveneens in Noord; ze wilde vanwege de emoties niet meer in de Distelvoorstraat wonen - een brief van koningin Wilhelmina. De brief is gedateerd op 6 november 1946, Paleis Noordeinde (Den Haag). Ze schreef: 'De meedogenloze vijand heeft Uw echtgenoot Petrus, die U zo dierbaar was, gearresteerd en naar concentratiekamp Neuengamme gevoerd, alwaar hij op 12 juni 1942 is overleden. Ik kom U en Uw kinderen bij dit verlies mijn deelnemen betuigen. Moge zijn nagedachtenis U een steun in het verdere leven zijn'. Getekend: Wilhelmina.

De naam Petrus Douwma staat bijgeschreven in de Erelijst van Nederlanders die hun leven hebben gegeven voor hun land. Een aanvraag die indertijd door de weduwe is ingediend en die is gehonoreerd.

Jaarlijks wordt op 4 mei een krans gelegd bij de Erelijst van de Gevallenen in het parlementsgebouw aan het Binnenhof in Den Haag. Dat gebeurt meestal door de Kamervoorzitters en door de minister-president namens het kabinet. De Erelijst is een nationaal monument waarin ongeveer 18.000 namen staan vermeld van mensen die het leven lieten voor het vaderland, afkomstig van landmacht, marine, koopvaardij, het verzet en de zogeheten Indische Groep.